Wat is buitenspel? Alle buitenspelregels op een rijtje

Buitenspel is de meest omstreden regel in het voetbal. Het leidt vaak tot discussie en de VAR moet er regelmatig aan te pas komen. Oud-voetballer en FIFA-medewerker Marco van Basten opperde in 2017 zelfs om buitenspel volledig af te schaffen. Maar wat is buitenspel precies en hoe zie je dat iemand buitenspel staat? Na het lezen van dit artikel weet je alle ins en outs van de regel, inclusief de nieuwste wijzigingen.

Hoe werkt buitenspel?

Buitenspel staat sinds 1848 in de spelregels van het voetbal. In het regelement van de KNVB is het regel 11. Om de uitleg eenvoudig te houden, beginnen we met het simpelste gedeelte van de buitenspelregel: je kan alleen buitenspel staan op de helft van de tegenstander én alleen de ploeg die de bal heeft kan buitenspel staan. Laat dat even op je inwerken.

Nu komt het lastige gedeelte. Eenmaal op de helft van de tegenstander, loop je buitenspel als jij je dichter bij de doellijn van de tegenpartij bevindt dan de voorlaatste tegenstander én de bal. Vaak komt het erop neer dat je op de bal staat te wachten met alleen de keeper voor je. In deze situatie loop je buitenspel. Precies zoals op onderstaande afbeelding:

Dit betekent niet direct dat je in overtreding bent. Pas als je de bal op dat moment toegespeeld krijgt, ben je in overtreding. De tegenpartij krijgt dan een indirecte vrijetrap.

De KNVB verwoordt buitenspel als volgt: een speler bevindt zich in buitenspelpositie indien enig deel van zijn hoofd, lichaam of voeten op de helft van de tegenpartij is (m.u.v. de middenlijn) én hij dichter bij de doellijn van de tegenpartij is dan zowel de bal als de voorlaatste tegenstander met enig deel van zijn hoofd, lichaam of voeten.

Het is voor te stellen dat dit ingewikkeld klinkt en je het nog niet helemaal snapt. De buitenspelregel wordt een stuk duidelijker als je het visueel voor je ziet. Daarom raden we je aan de volgende video te bestuderen:

Wanneer sta je strafbaar buitenspel?

Je bent niet alleen in overtreding als je de bal ontvangt terwijl je buitenspel staat, maar óók als je actief betrokken bent bij het spel. Bijvoorbeeld door tegenstanders te blokkeren, aan te vallen in strijd om de bal of een schijnshot of overloopje te doen waardoor je de tegenstander beïnvloedt. Ook als de bal van richting wordt veranderd en per ongeluk bij jou terecht komt, sta je strafbaar buitenspel. Met andere woorden: als je in buitenspelpositie staat en ook maar enigszins betrokken raakt bij het spel, ben je in overtreding en word je afgefloten.

Aangezien dit in de praktijk een vrij grijs gebied kan zijn, heeft de KNVB de spelregels zo gedetailleerd mogelijk uitgeschreven. Vanaf pagina 52 vind je de uitleg over buitenspel en strafbaar buitenspel. Een interessant voorbeeld van strafbaar buitenspel is de afgekeurde goal van Heracles tegen Ajax een aantal jaar geleden:

Wel of niet strafbaar buitenspel staan is het moeilijkste aspect van de buitenspelregel. Zelfs veel voetballers en voetbalfans weten niet precies hoe het zit. Raak dus vooral niet gefrustreerd als je dit gedeelte nog niet begrijpt. Als je het eerste hoofdstuk van dit artikel maar begrijpt. Dan ben je al een heel eind op weg!

Uitzonderingen op de buitenspelregel

De buitenspelregel kent een aantal belangrijke uitzonderingen. Je kunt niet voor buitenspel worden bestraft als je de bal rechtstreeks toegespeeld krijgt vanuit een:

• doeltrap
• inworp
• hoekschop

Door deze uitzondering kan een team dus flink wat voordeel halen. Bijvoorbeeld door snel te counteren met een lange bal vanuit de doeltrap of een snelle en verre ingooi naar de diepste aanvallende man op het veld.

Nieuwste buitenspelregel (2022/23)

De buitenspelregel wordt zo nu en dan bijgeschaafd. Zo ook in het seizoen 2022/23. Als een speler de bal van de tegenstander per ongeluk van richting verandert, heft hij het buitenspel niét meer op. Voorheen werd dit gezien als nieuwe situatie. Er werd geredeneerd vanuit het perspectief dat de speler die de bal per ongeluk raakte, de bal als het ware naar de tegenstander speelt. Dan kan het immers geen buitenspel zijn.

Vanaf dit voetbaljaar wordt een van richting veranderde bal dus wél als buitenspel gezien, mocht deze aankomen bij een speler die in buitenspelpositie staat. Het volgende voorbeeld geeft goed weer waarom deze regel veranderd wordt. Start de video vanaf 9.30 minuten en je zult in eerste instantie denken dat Mbappé – de man die scoort – strafbaar buitenspel staat. Toch wordt de goal op de video goedgekeurd, omdat de slidende tegenstander de bal schampt vóórdat de bal bij de scorende spits terechtkomt.

Met al deze informatie op zak ben je pas écht klaar voor een voetbalreis! Benieuwd naar ons aanbod? We hebben een selectie van onze toppers voor je op een rijtje gezet. Veel plezier!