De Rode Duivels live toejuichen op het EK 2024?
Ontdek alle matchen van België!

Pelé (1940 – 2022 †): wie was hij eigenlijk?

Eén van ‘s werelds grootste voetballers allertijden is niet meer. Na een lang ziekbed verloor de sympathieke Braziliaan eind 2022 de strijd tegen darmkanker. Hij werd 82 jaar oud. Pelé wordt gezien als grondlegger van de complete voetballer. Zijn combinatie van talent, techniek, spelinzicht en mentaliteit maakte hem een van de beste ooit. Met Brazilië won de aanvaller drie wereldtitels en in clubverband maakte Pelé furore bij Santos waar hij meer scoorde dan wedstrijden speelde.

Voetballen op blote voeten

Edson Arantes do Nascimento (Pelé) werd op 23 oktober 1940 geboren in de Braziliaanse deelstaat Minas Gerais. Als kind voetbalde hij op blote voeten met een geïmproviseerde bal. Vaak gemaakt van een met kranten gevulde sok. Dit is de reden waarom Edson de bijnaam Pelé kreeg. 'Pelé' betekent namelijk lappenbal. Ondanks het gebrek aan geld om normale voetbalspullen aan te schaffen, bleef Pelé’s talent niet onopgemerkt.

Op 12-jarige leeftijd mocht hij in een jeugdelftal bij de plaatselijke club Bauru Atlético Clube spelen. Zo’n twee jaar later werd de jonge Pelé door vrijwel alle Braziliaanse topclubs gevolgd. Uiteindelijk koos Pelé voor Santos FC, de club van zijn voormalig jeugdtrainer. In 1956 – op vijftienjarige leeftijd – tekende het jonge talent zijn eerste profcontract.

Pelé: de grote ster van Santos FC

Op 15-jarige leeftijd maakte Pelé zijn debuut voor het grote Santos en wist direct te scoren. Twee jaar later zette hij een record door 58 goals in één seizoen te maken. En dat als tiener. In 1961 werd Pelé voor het eerst landskampioen. Gedurende zijn eerste paar jaar als voetballer van Santos maakte de aanvaller zó veel indruk dat alle Europese topclubs er alles aan deden om de grote ster binnen te halen. Die pogingen mochten niet baten, omdat de Braziliaanse regering daarvoor ging liggen door Pelé als nationale schat te definiëren.

De 1 meter 72 lange rechtspoot speelde tussen 1956 en 1974 voor Santos. In totaal speelde hij 496 wedstrijden waarin hij 504 doelpunten maakte. Na in 1974 te stoppen als profvoetballer, maakte hij een jaar later een comeback bij New York Cosmos. Feyenoord deed nog een poging om Pelé te kopen, maar dat lukte niet. In 1977 was het definiet gedaan met de carrière van de Braziliaanse superster.

Pelé tijdens WK’s

Het presteren op een WK tegen de beste landen ter wereld was een ultieme test voor Pelé. Hij was immers alleen maar de landelijke teams in Brazilië gewend, die lang niet tot de wereldtop behoorden.

WK 1958 in Zweden
In 1958 was het al zover. Op zeventienjarige leeftijd mocht hij met de Braziliaanse selectie mee naar het WK in Zweden. Door een knieblessure kwam hij pas de derde groepswedstrijd tegen de Sovjet-Unie in actie. Ondanks een aantal schoten tegen het aluminium wist hij niet te scoren. In de kwartfinale tegen Wales scoorde hij het beslissende doelpunt. Hiermee pakte hij het wereldrecord voor jongst scorende speler op een WK voetbal. Dit record staat nog steeds.

In de halve finale tegen Frankrijk scoorde Pelé een loepzuivere hattrick door in de tweede helft drie keer te scoren. In de finale tegen Zweden wist Pelé wéér te scoren. Uiteindelijk wonnen ze met 5-2 en werden wereldkampioen. In één klap was de tiener een superster. Hij kreeg internationaal veel roem en eenmaal terug in Brazilië kreeg hij een auto en werd een straat naar hem vernoemd.

WK 1962 in Chili
De inmiddels 21-jarige Pelé mocht aantreden op het WK van 1962 in Chili. De verwachtingen waren hoog, maar door een liesblessure kwam hij amper in actie. In de tweede groepswedstrijd scheurde hij zijn lies, waardoor hij de rest van het WK vanaf de tribune moest toekijken. Garrincha nam de heldenstatus over en werd topscorer van het toernooi. Het WK van 62’ staat nog altijd bekend als het ‘WK dat Garrincha in zijn eentje won’.

WK 1966 in Engeland
Ook dit WK was een grote teleurstelling voor Pelé. Hij werd door Bulgarije en Portugal uit het toernooi geschopt. Tegenstanders tackelden hem net zo vaak en net zo hard, tot Pelé het toernooi moest staken. Dat gebeurde al in de derde groepswedstrijd tegen Portugal toen hij een vliegende tackel moest incasseren. Na het opstaan werd hij direct weer tegen de grond gewerkt. Brazilië werd uitgeschakeld en Pelé wenste nooit meer op een WK te spelen. Dit was het laatste WK waar nog zonder kaarten werd gespeeld.

WK 1970 in Mexico
Het toernooi in 1970 was Pelé’s laatste WK voor de toen 29-jarige aanvaller. Hij scoorde vier goals in zes wedstrijden. In de finale trof Brazilië het ijzersterke Italië. Onder andere door het geweldige spel van Pelé werd met 4-1 gewonnen. Dit was Pelé’s derde wereldtitel, waar hij er zelf in twee een groot aandeel had. Een fenomenale prestatie. Aangezien dit het eerste WK was dat in kleur werd uitgezonden, zijn de beelden interessant om terug te kijken.

Minister voor Sport

Na zijn carrière als profvoetballer bleef Pelé betrokken bij het wereldwijde voetbal. Hij was een graag geziene gast op de televisie en werkte voor de FIFA. In 1995 werd hij buitengewoon Minister van Sport in Brazilië en ambassadeur van Unicef en UNESCO. Ook schreef hij meerdere autobiografieën over zijn leven en loopbaan. Gedurende hij wat ouder werd, trok hij zich meer en meer terug uit de media en deed het rustiger aan.

Privéleven

Pelé stond niet bekend als meest betrouwbaar huwelijkspartner. Zo is hij in totaal drie keer getrouwd geweest en kreeg hij meerdere buitenechtelijke kinderen. Een daarvan – die hij overigens nooit erkend heeft als kind – overleed in 2006 aan borstkanker. In totaal is Pelé vader van zeven kinderen. Zijn laatste huwelijk – met zakenvrouw Marcia Aoki – hield stand tot zijn dood.

Bekijk alle blogs